Baş Dönmesi ve Vertigo
Baş dönmesi ve vertigo birçok insanın yaşadığı yaygın semptomlardır, ancak kendileri hastalık değildir. Bunun yerine, bir dizi hissi tanımlarlar ve altta yatan çeşitli koşullardan kaynaklanabilirler. Bu semptomlar hafif dengesizlikten şiddetli dönme hissine kadar geniş bir yelpazede değişiklik gösterebilir.
Baş Dönmesi ve Vertigoyu Anlamak
Baş dönmesi terimi genel olarak sersemlik, dengesizlik veya baygınlık gibi hisleri ifade eder. Vertigo, kendinizde veya çevrenizde yanlış bir dönme veya hareket hissi ile karakterize özel bir baş dönmesi türüdür.
Vertigo ve Baş Dönmesinin Yaygın Nedenleri
Vertigo ve baş dönmesi, aşağıdakiler de dahil olmak üzere birçok farklı nedenden kaynaklanabilir:
- Yaşlanma: Denge fonksiyonu yaşla birlikte doğal olarak azalır.
- Benign Paroksismal Pozisyonel Vertigo (BPPV): İç kulaktaki küçük kristallerin (otoconia) yer değiştirmesinden kaynaklanır ve baş hareketleri ile kısa vertigo ataklarına yol açar.
- Meniere Hastalığı: Vertigo, işitme kaybı, kulak çınlaması ve kulakta dolgunluk hissine neden olan bir iç kulak rahatsızlığı.
- Labirentit: İç kulak denge organlarının iltihaplanması.
- Vestibüler Nörit: Genellikle viral enfeksiyonlara bağlı olarak vestibüler sinirin iltihaplanması.
- Travma: Kulaktaki denge organlarını etkileyen yaralanmalar.
- Vestibüler Schwannoma (Akustik Nöroma): Denge sinirini etkileyen tümörler.
- Nörolojik Bozukluklar: Beyin ve beyincik hastalıkları.
- Servikal Problemler: Boyunda dengeyi etkileyen kas veya damar sorunları.
- Görsel Rahatsızlıklar: Görme ile ilgili sorunlar uzamsal oryantasyonu bozabilir.
- Psikiyatrik Durumlar: Anksiyete ve diğer psikiyatrik bozukluklar baş dönmesine katkıda bulunabilir.
- Kan Basıncı Dalgalanmaları: Kan basıncındaki değişiklikler sersemlik veya bayılma hissine neden olabilir.
Sorularınız mı var? Yardım etmek için buradayız.
Sorularınız mı var?
Yardım etmek için buradayız.
Ne Zaman Tıbbi Yardım Alınmalı
Özellikle güçsüzlük, uyuşma, konuşma zorluğu veya görme değişiklikleri gibi diğer nörolojik belirtilerle birlikte şiddetli veya ani vertigo yaşarsanız, acil tıbbi yardım alın. Günlük yaşamı engelleyen inatçı baş dönmesi veya vertigo da profesyonel değerlendirmeyi gerektirir.
Teşhis ve Tedavi
Baş dönmesi ve vertigonun nedenini teşhis etmek için ayrıntılı bir tıbbi geçmiş, fiziksel ve nörolojik muayeneler ve bazen görüntüleme veya Dix-Hallpike manevrası gibi özel testler gerekir.
Tedavi nedene bağlıdır ve şunları içerebilir:
- Dengeyi iyileştirmek için vestibüler rehabilitasyon egzersizleri.
- Mide bulantısı gibi semptomları hafifletmek için ilaçlar.
- BPPV’yi tedavi etmek için kanalit yeniden konumlandırma manevraları.
- Meniere hastalığı gibi durumlar için yaşam tarzı ve diyet değişiklikleri.
- Tümör çıkarılması gibi nadir durumlarda cerrahi müdahale.
SIKÇA SORULAN SORULAR (SSS)
BAŞ DÖNMESİ İLE VERTİGO ARASINDAKİ FARK NEDİR?
Baş dönmesi, genel bir terimdir. Şu hisleri tanımlar:
- Sersemlik
- Dengede bozulma
- Bayılacak gibi olma
- Hafif baş boşluğu hissi
Vertigo ise baş dönmesinin özel bir türüdür ve genellikle:
- Kendi etrafında dönüyormuşsun gibi
- Ya da çevrenin dönüyormuş gibi hissettirdiği bir durumdur
Vertigo genellikle iç kulaktaki denge sistemiyle (vestibüler sistem) ilgili bozukluklardan kaynaklanır.
Baş dönmesi ise tansiyon düşüklüğü, susuzluk, ilaç yan etkileri gibi daha geniş sebeplere bağlı olabilir.
KULAK SORUNLARI VERTİGOYA NEDEN OLABİLİR Mİ?
Evet. İç kulak, denge merkezi olan vestibüler yapıları içerir.
Şu hastalıklar vertigoya neden olabilir:
- Bening Paroksismal Pozisyonel Vertigo (BPPV)
- Vestibüler nörinit (iç kulak sinir iltihabı)
- Meniere hastalığı
- Labirentit
Bu hastalıklarda iç kulaktaki sinyaller beyinle uyumlu çalışmaz ve denge bozulur.
BAŞ DÖNMESİ VE VERTİGO NASIL TEDAVİ EDİLİR?
Tedavi, altta yatan nedene bağlıdır. Yaygın tedaviler şunlardır:
- İlaçlar:
- Bulantı önleyici
- Denge bastırıcı ilaçlar
- Vestibüler Rehabilitasyon:
- Beyni yeni denge sinyallerine alıştırmak için yapılan özel fizik tedavi
- Pozisyon Manevraları (özellikle BPPV’de):
- İç kulaktaki kristallerin yerine oturması için hekim tarafından uygulanan baş-hareket egzersizleri
- Nadir vakalarda cerrahi gerekebilir
BPPV (BENİGN PAROKSİSMAL POZİSYONEL VERTİGO) NEDİR?
BPPV, en yaygın iç kulak vertigo türlerinden biridir.
Şu şekilde tanımlanır:
- Baş pozisyonu değiştiğinde (örneğin yatakta dönerken) ani, kısa süreli dönme hissi
- İç kulaktaki kalsiyum kristallerinin (otolit) yerinden oynaması sonucu oluşur
- Genellikle ciddi değildir ve hızla tedavi edilebilir
Tedavi:
Doktorun yaptığı özel baş ve gövde hareketleriyle kristaller yerine yerleştirilir (Epley manevrası gibi).
